vrijdag 2 februari 2024

NIEUWE ARTIKELEN

                     

         
                         
                              Nieuwe  artikelen verschijnen in april wanneer
                              het  weer volop lente  is. Langzaam, maar wel
                              zeker, komt onze tuin tot leven. We gaan naar 
                              buiten: voor  een inventarisatie  van  ons tuin-
                              plantenbestand. Het heeft weliswaar niet hard 
                              gevroren in de afgelopen  winter, maar  er kan 
                              zo  hier en daar toch vorstschade  zijn en daar 
                              moeten we iets aan doen. Zoals op zoek gaan
                              naar vorstbestendige vervangers. Want de op-
                              warming  van de aarde  is geen  garantie voor
                              een winter zonder vorst. En iets nieuws planten
                              vinden alle tuiniers leuk; óp naar het voorjaar!

Plannen maken

In míjn tuin...

... hebben alle planten de winter overleefd, voor zover je tegenwoordig nog kunt spreken van een winter. Het is nu meer een regenseizoen - een voortzetting van de herfst die hopelijk tot stilstand komt met het aanbreken van de lente. Ik zie daar nu misschien nog meer naar uit dan ‘vroeger’. Je drijfnatte tuin bekijken door drijfnatte ramen is niet iets om vrolijk van te worden. Maar zo te zien hebben mijn planten nog steeds geen last van wateróverlast - uiteindelijk zal het dus wel goedkomen.


Onze blauwe bessenstruik: die blijft natuurlijk!

Wat ondertussen onder alle weersomstandigheden kan is plannen maken voor aanpassingen. Waar wij ooit een vijvertje hadden heb ik wat jaren geleden een moestuintje aangelegd met in het midden een verhoogd bedje voor mijn blauwe bessenstruik. In de afgelopen jaren is het moestuintje met blauwe bessen en al flink verzakt, wat het uitzicht op dat stukje tuin niet ten goede komt. Bovendien heb ik er ook al heel lang geen ‘moes’ meer geplant en dus wordt het tijd voor een nieuwe aanpak.

Om te beginnen zakken tuingrond inslaan, acht of voor de zekerheid tien, want grond klinkt altijd in en het is fijn om bij zo’n klus zonder boodschappenoponthoud door te kunnen werken. Dan al die kiezelstenen verzamelen, handje voor handje. En waar laat je ze? Toch maar bewaren: in een lege zak van de nieuwe tuingrond. Het liefst zou ik morgen al beginnen, met de uitvoering van mijn plannen. Maar ik zal er toch nog even mee moeten wachten, tot aan dit huidige langdurig regenseizoen een einde komt. Wat intussen misschien ook ruimte biedt voor eventueel nóg meer ideeën!

De klimop in betere tijden, drukbezocht door het vliegenvolkje

Zo is onze ooit dichtbegroeide afscheiding achter in de tuin in de loop van jaren vrijwel alle begroeiing kwijtgeraakt. De klimop daar heeft het inmiddels flink laten afweten. In het afgelopen jaar heb ik er kleine klimopstekjes tussen geplant en langere takken aangebonden, maar dat schiet letterlijk niet op natuurlijk. Nu overweeg ik toch om er goed bewortelde kant-en-klare klimop tussen te planten, gezellig dicht op elkaar, die ook al aangebonden kan worden. Het is weliswaar altijd fijn om iets te hebben waar je naar uit kunt kijken, maar het moet natuurlijk niet te lang duren. Zó hard groeit klimop nou ook weer niet. Dus staat deze plant genoteerd voor het eerste bezoek van dit jaar aan een tuincentrum. Het liefst ging ik er vandaag nog naartoe, maar de regen is spelbederver. Gelukkig lopen planten niet weg en die regen houdt  wel weer op; éérst opruimen, in mijn tuin …

FEBRUARI EN DE STAART VAN MAART

Heggenmussen

Februari is een fijne maand; duurt dit jaar weliswaar een dag langer, maar brengt ons toch vlot bij maart, die roert met zijn staart en ons op zijn beurt dichter brengt bij april, die dan weer doet wat ie wil. Zo struinen wij, voor je het weet, door onze ontluikende tuinen! Na een zachte winter zonder vorstschade voor onze planten is het fijn om op een droge dag weer eens een ‘rondje tuin’ te doen. De bladeren die sinds de afgelopen herfst onze tuinen bedekken kunnen nu bij elkaar geharkt/geveegd worden om vervolgens een bijdrage te leveren aan het groenafval. Ze worden gerecycled tot compost en biogas. En zelf glijd je niet meer uit over al dat natte blad. 

Klein maar fijn: sneeuwklokjes!

Er is nog niet veel nieuwe groei te zien, maar genoeg om een indruk te krijgen van hoe het weer gaat worden. Wat bloeit er in februari? Veel bolgewassen komen in februari al in bloei, zoals sneeuwklokjes, narcissen, blauwe druifjes en tulpen, maar ook struiken: forsythia’s en de bladloze ofwel naakte winterjasmijn (Jasminum nudiflorum), de hazelaar (Corylus avellana) en de ‘sneeuwballen’ (Viburnum bodnantense ‘Dawn’ en Viburnum tinus). Viburnum bodnantense ‘Dawn’ bloeit geurend van november tot in maart. Ook het nieskruid (Helleborus) draagt een steentje bij. Zelf hoefde ik nog nooit te niezen bij dit kruid, maar ik heb dan ook nooit de behoefte gehad om delen van deze plant fijn te wrijven. Dát is namelijk de veroorzaker van een niesbui. 

Corylus avellana, hazelaar

Nog een mooie bloeier is de hazelaar, Corylus avellana, die al in de winter en als eerste (!) bloeiende katjes heeft. De hazelaar valt in de categorie ‘naaktbloeier’ omdat de bloemetjes eerder verschijnen dan de nieuwe blaadjes. En hazelnoten in je eigen tuin: wie wil dat niet?! Ik moet er wel even bij zeggen dat de opbrengst van mijn eigen struik niet veel voorstelt. Aanvankelijk dacht ik dat óf de vrouwelijke óf de mannelijke variant van mijn hazelaar ontbrak en dat dat de oorzaak was van mijn hazelnotentekort. Maar nu ik een en ander nog eens nalees op internet blijkt de hazelaar eenhuizig te zijn: de mannetjes en de vrouwtjes groeien samen aan dezelfde hazelaar! Eerst verschijnen de mannelijke katjes aan de takken, waar ze goed zichtbaar zijn omdat de bladeren nog moeten gaan groeien. Als de mannelijke katjes zijn uitgebloeid komen de vrouwelijke bloemen in beeld. Er zijn ook dan nog geen bladeren. Voor de voortplanting zorgt de wind: die neemt stuifmeel van een mannelijke bloem mee naar de ‘stempels’ van een vrouwelijke bloem. Maar de mannelijke en de vrouwelijke bloemen bloeien niet gelijktijdig; zelfbevruchting is zo niet mogelijk. Toch een ingenieuze voortplanting! Ik hoop de bloemetjes van de naaktbloeier in mijn tuin dit jaar waar te nemen, want uiteindelijk was het toch de bedoeling om hazelnoten uit eigen tuin te kraken. Zo nodig ben ik bereid om bij gebrek aan wind onze bladblazer in te zetten. Op een lage stand, dat wel. 

Helleborus niger, licht besneeuwd maar vol in bloei!

Ook mooi in het vroege voorjaar, in maart, zijn de kerstrozen, zoals Helleborus niger, die weliswaar voor de kerst echt te laat zijn, maar desondanks in geen enkele tuin mogen ontbreken. Ze zijn bestand tegen sneeuw en vorst en geven de voorkeur aan een plek in de halfschaduw, met ook wat zon dus. ‘Helleborus’ heeft meerdere Nederlandse namen: nieskruid, zelfs stinkend nieskruid, en ook nog heksenkruid. Daar moet de plant het dan maar mee doen. En mocht je in het najaar vergeten hebben om bloembollen te planten, dan kun je dat in het voorjaar alsnog doen met ‘bollen op pot’, ofwel opgepotte bollen. Ze worden in tuincentra bloeiend en wel aangeboden. Zo kun je precies zien wat je van dit bolgoed mag verwachten. Eenmaal uitgebloeid mogen ze, als het niet meer vriest, alsnog naar de tuin: ‘Tot volgend voorjaar!’

Bergenia, schoenlappersplant

Tot de voorjaarsbloeiende bolgewassen horen ook sneeuwklokjes, tulpen en blauwe druifjes, hyacinten en natuurlijk krokusjes. Ook vaste planten als kerstrozen, schoenlappersplanten en de kleine maagdenpalm kleuren al in maart onze tuinen!

Nog even geduld dus; het voorjaar komt in zicht! 

TUINKALENDER FEBRUARI-MAART 2024

TUINKALENDER

 Wees bedacht op nachtvorst - het kán nog - en dek kwetsbare tuinplanten dan af.

 Controleer het tuingereedschap: moet er nog iets geslepen of vervangen worden?

 Neem een pen en blocnote mee op een rondje door de tuin: is er nog ruimte voor iets nieuws?

 Maak dan een lijstje van je ‘hebbe’planten voor je naar het tuincentrum gaat, zodat je bij thuiskomst zeker genoeg ruimte hebt voor de nieuwkomers.

 Neem ook een zak potgrond mee: inderdaad, voor je stekjes.

 En aarzel niet om tegenvallende planten in je tuin te vervangen.

 Want je compostvat heb je niet voor niets.

 Als het niet meer vriest kun je de regenton(nen) weer vol laten regenen.

 En als de grond niet meer zo door en door nat is kun je nieuw bolgoed planten.

 Het is nog vroeg in het seizoen: tijd genoeg om tuinliteratuur door te nemen - en op goede ideeën te komen.

 Kijk voor meer inspiratie op vrijdagavond naar Gardener’s World, BBC 2.

 Binnenkort gaan de vogels weer nestelen: borstel je nestkastjes goed schoon.

 Ruim niet alle takjes en blaadjes op: nestmateriaal!

► Breng zo nodig gaas aan onder de nestkast, zodat die onbereikbaar is voor vogelvangers op vier pootjes.

 Heb je ook een badgelegenheid voor vogels? Dagelijks kijkplezier!

donderdag 7 december 2023

NIEUWE ARTIKELEN

 


Nieuwe  artikelen verschijnen in februari, in een
heel  nieuw jaar  waarin we nu écht onze goede
 voornemens in de praktijk gaan  uitvoeren en er 
in alle seizoenen het beste van gaan maken. In
 de voorbije  maanden was  er vooral veel regen,
 vergezeld  van  'een  flinke poest  wind'; niet  de 
ideale omstandigheden om eropuit te gaan of in
de  tuin nog iets  te doen. Laat maar waaien, op
 een dag gaat het over en gaan wij weer als van-
ouds aan de slag. Dáár kijken we naar uit!
 

KEUZESTRESS ...

In míjn tuin...

... heb ik nog lang kunnen nagenieten van de rozerood gekleurde blaadjes in de blauwe bessenstruik, een ‘eyecatcher’ tussen de vele tinten groen. Eerst aan de struik en daarna nog lang aan de voet van de struik. Mooi laten liggen! De herfst neemt veel - wat nog resteert is een toegift.

Blauwe be
ssen, zó voor het plukken

Het kale krentenboompje steekt met zijn fraaie vertakkinkjes (dit woord bij  scrabble vermijden om onenigheid te voorkomen!) mooi af tegen de grijzige luchten die in dit jaargetijde de boventoon voeren. Wordt het grijs deze winter nog ingeruild voor wit? Zullen we ooit nog een sneeuwpop kunnen ‘oprichten’ in onze tuin?

Internet weet alles, dus daar ging ik te rade. Er werden maar liefst 17 (zéventien!) voortekenen gemeld die duiden op sneeuwval. Zoals: de haren in de nek van koeien zijn dikker, ongebruikelijke hoeveelheden eikels zijn uit de eikenbomen gevallen en muizen gaan op zoek naar eten in onze huizen. Daar voeg ik dan nog aan toe: een gewaarschuwd mens telt voor twee. En dus staat onze sneeuwschuiver, al een paar jaar werkeloos, klaar om tuinpad en stoep beloopbaar te houden én ik heb twee extra sjaals paraat, want het zal dan ook wel koud zijn buiten.

Onze tuinplanten weten als altijd nog van niets - of eigenlijk: ze wachten gelaten af wanneer vorst en sneeuw zullen toeslaan. Maakt het verschil voor mijn riddersporen? Die zijn gewend om in de winter bovengronds af te sterven, waarna ze in het voorjaar opnieuw uitlopen. Misschien ziet mijn tuin volgend voorjaar wel blauw van de Delphiniums, de ridders! Daar kan ik toch moeilijk bezwaar tegen hebben. Als er maar genoeg ruimte overblijft voor al die andere ‘tuingenoten’.

Misschien maak ik me onnodig zorgen; er zijn geen twee jaren geweest met hetzelfde verloop. En er staat bij ons nog steeds een sneeuwschuiver in de garage. Wat roestig weliswaar, maar nog steeds geschikt om de oprit begaanbaar te maken.

En, eerlijk is eerlijk, in het voorjaar had het soms toch ook wel weer iets aardigs om bevroren planten te vervangen. Dé gelegenheid om de aanblik van je tuin te vernieuwen - we houden nu eenmaal van verandering.

Ooit ontsproten uit een tak uit de heg: ons ligusterboompje

Ooit trok ik een tak uit de ligusterhaag, met wortel en al, en plantte die in een grote bak, omringd met een groen- en laagblijvende plant met rode besjes. De liguster knipte ik tot een bolboompje. Maar het boompje gaat hard achteruit nu. Moet ik op zoek naar een nieuwe loot in de ligusterhaag - of nóg zo’n blauwe bessenstruik, de ‘eyecatcher’ in mijn tuin? 

NIETS MEER TE DOEN ... OF TÓCH?

Heggenmussen

Erithacus rubecula, roodborst

De laatste maand van het jaar en de eerste van het nieuwe jaar zijn meestal niet de aantrekkelijkste maanden om tijd in je tuin door te brengen. Nat, koud, glad, stormachtig en dan ook nog vroeg donker: we blijven lekker binnen. De tuin loopt niet weg. De vogels 'van stand' trouwens ook niet. Wat ik nog niet wist is dat er in vogelland onderscheid gemaakt wordt in drie categorieën: standvogels, trekvogels en 'deeltrekkers'. Van deze laatste categorie trotseert een deel onze winters terwijl het andere deel de wijk neemt naar warmere oorden. Zoals bijvoorbeeld roodborstjes: de mannetjes zijn kennelijk vorstbestendig, maar de vrouwtjes vliegen met het jonge grut zuidwaarts. Vinken en spreeuwen splitsen zich ook zo op wanneer de winter zich aandient. En daar blijft het niet bij. Graspiepers, kieviten, zanglijsters, boerenzwaluwen, spreeuwen en nog veel meer soorten laten ons in de steek. Hebben we dáár zo ons best voor gedaan om het ze hier naar de zin te maken?!

Gelukkig kunnen we onze broodkorstjes en zakken met vogelvoer toch wel kwijt in de komende tijd. Maar niet aan de kramsvogel en de koperwiek: zij hebben zich aangepast aan onze winters. In plaats van insecten kiezen ze nu voor onze bessen. Het is dus een goed idee om bessenstruiken niet helemáál leeg te plukken. Wij kunnen immers naar een winkel om onze honger te stillen.

Veel vogels uit het noorden van Europa trekken nu zuidwaarts, waaronder ook roodborstjes, die tot de agressiefste van alle zangvogels worden gerekend. Ze jagen ‘onze’ roodborstjes weg: vrouwtjes en jongen vooral. Maar heb je een tuin met (veel) ruimte en groenblijvende struiken én vogelvoer, dan wil het roodborstvrouwtje met haar gezin ook wel hier overwinteren.

Tot zover de verzorging van het vogelvolk in onze wintertuin. Nu de planten nog.

Hoe gaat de komende winter verlopen? Moeten we de potplanten naar binnen halen? Zijn er vaste planten in onze tuin die bescherming nodig hebben in verband met vorst? Of wordt het vooral een natte winter? Zo hier en daar worden tipjes van de wintersluier opgelicht. Het KNMI heeft al een idee van de weersomstandigheden in 2024: het zou zomaar het warmste jaar tot nu toe kunnen worden. Veroorzaker van deze temperatuurstijging is El Niño: ‘… een periodieke opwarming van oceaanwater.’ Aan het oppervlak soms wel drie graden Celsius meer dan voorheen. Maar Europa ligt vooralsnog buiten de invloed van de belangrijkste banen van El Niño. Het wordt dus waarschijnlijk een gewone Hollandse winter, met voor de zekerheid een zak natuurvriendelijke ‘dooikorrels’ bij de hand. Het ‘normale’ strooizout kan schade toebrengen aan metaal, asfalt en beton en brengt sommige watersoorten en dieren in gevaar. 

Onderzoekers van de Washington State University wilden óók een meer natuurvriendelijk middel en zagen dat door een chemische degradatie en natuurlijke gisting van druivenschillen het ijs sneller smolt en daarbij ook veel minder schade toebracht aan asfalt en beton. Ook zou deze oplossing minder schade toebrengen aan de natuur, en dan vooral aan nabijgelegen grondwateren of oppervlaktewateren. Goed nieuws voor de producenten van druivensap: een nieuwe afnemer van druivenschilletjes! En vooralsnog: don’t try this at home, met je druiventros!


Ooit hadden wij de druiven voor het grijpen -
maar ook aan het leven van druivenranken komt een einde ...

Alles bij elkaar zijn dit zijn positieve berichten. Overeind blijft dat we over het algemeen toch blij zijn als de winter weer voorbij is. Dat geldt natuurlijk niet voor de schaatsliefhebbers onder ons. Maar gelukkig zijn daar dan nog Oostenrijk, Tsjechië, Noorwegen, Zweden en Finland, waar je de schaatsen kunt onderbinden (of is dat tegenwoordig een kwestie van klikken?) en lange afstanden kunt afleggen op natuurijs. Daar zijn onze slappe winters natuurlijk ook bekend en worden schaatsliefhebbers uit vorstarm Europa met open armen ontvangen.


Gelukkig heb ik de foto nog, van die bewerkelijke échte sneeuw'poppen'!

Voor de achterblijvers kunnen we alleen maar hopen op misschien toch nog wat sneeuw. En dan liefst die ‘plaksneeuw’ van vroeger, waarmee je met veel gehijg en gepuf van die grote sneeuwpoppen kon maken, met ogen van kolen uit de kolenkit, een wortel als neus en op het ‘lijf’ nog een rits steenkolen als knopen … in je eigen tuin.

Fijne winter!

TUINKALENDER DECEMBER-JANUARI

 

TUINKALENDER

.

  December is dé feestmaand van het jaar: dat vraagt om ‘pindaslingers’ in de tuin, waar achtergebleven vogels er graag een pindaatje van meepikken.

 Rijg daarvoor samen met de (klein)kinderen ongedopte pinda’s aan een stevige draad en versier daarmee een struik die goed in het zicht staat.

 Pinda’s die bij het rijgen per ongeluk opengedrukt worden kun je ‘verwerken’ in gesmolten vet met wat olijfolie. Met een touwtje erin laten stollen in een vormpje of kopje.

Pinda's voor het pikken!

 Kant-en-klare vetbollen worden door overwinteraars ook op prijs gesteld.

 Net als dagelijks vers water om de dorst te stillen.

En natuurlijk ook om in te badderen - vogels zijn ‘schoon’, in alle opzichten!

 Mocht het echt gaan vriezen, strooi dan zand op het gladde pad naar je voordeur. Wordt ook door bezoek op prijs gesteld.

 Mocht het echt gaan sneeuwen, tik de sneeuw dan van doorbuigende takken.

 Wie ook in de winter wil tuinieren kan zich uitleven met het snoeien van rozen, tenzij het vriest. Dan kan het ook nog in februari of maart.

 Eind december is de ideale tijd voor het snoeien van je druif, ook tenzij het vriest.

 Dan blijf je lekker binnen, met een (tuin)boekje in een hoekje.

 Gezellige feestdagen en een mooi jaar, binnen en buiten, in 2024!


maandag 9 oktober 2023

NIEUWE ARTIKELEN

 


Nieuwe artikelen verschijnen in december,
de  maand  waarmee we  dit jaar feestelijk
afsluiten en uitkijken naar  een jaar waarin
we nu écht onze goede voornemens in de
praktijk  gaan uitvoeren en ondertussen in
alle seizoenen het beste ervan maken. De
herfst biedt ons daarbij mogelijkheden om
alvast  een goed begin te maken, want  er
is een scala aan herfstbloeiers om ook nu
nog kleur en fleur te geven in je eigen tuin
 Trotseer  wind  en regen en geniet  ervan! 
 

HERFST IN ZICHT

 In míjn tuin...

...heeft de droge zomer, zoals in veel andere tuinen, toch wat sporen nagelaten, vooral in de vorm van ‘scheuren’ in de grond, die hier goeddeels uit klei bestaat. Wonderwel zijn mijn planten overeind gebleven, zonder langdurige ‘sproeisessies’. Waar echt nodig hebben we slappe blaadjes met een gietertje water weer overeind geholpen. Veel planten blijken dus redelijk bestand tegen hoge temperaturen. En nu is het alweer voorbij, die mooie zomer…

Op 23 september jl. om 10 voor 9 ’s ochtends heeft de astronomische herfst zijn intrede gedaan. Dag en nacht duurden op deze dag even lang: precies 12 uur!

Hoe nat of droog de herfst dit jaar zal verlopen moeten we nog even afwachten, maar voor de ‘nabloeiers’ zou een regenachtig weerbericht toch wel fijn zijn. Waar planten in de afgelopen zomer het loodje hebben gelegd kunnen we op zoek naar (droogtebestendige?) vervangers. Verwacht wordt dat zo’n warme zomer eens in de twintig jaar voorbij zal komen. Het loont dus de moeite om ons plantenarsenaal nu weer op peil te brengen, om ook in de herfst nog zicht te hebben op een bloeiende tuin.

Zo ben ik me dus te buiten gegaan bij een kweker in de provincie, ook nog net op tijd voor de ‘winkeldochters’: artikelen die achterblijven en alsnog tegen gereduceerd tarief worden aangeboden. Dat was een leuke verrassing. Weliswaar was het assortiment al flink uitgedund, maar uiteindelijk gingen we toch met een krat vol mooie planten (allemaal nog in bloei!) naar huis.

Hebe Donna Britta

Hebe Donna Britta spant voor mij de kroon: bloeit uitbundig roodpaars tot de vorst daar een eind aan maakt. Dat zou met de tegenwoordige winters dus wel eens lang kunnen duren. Spannend!

Nog zo’n aanwinst voor mijn tuin is de Rode zonnehoed: Echinacea ‘MOOODZ Awake’ (nee, geen tikfout, die drie o’s), uit de composietenfamilie Asteraceae. Een vaste plant, die een halve meter hoog wordt. Kleur: roodpaars. Dat is niet verkeerd in de groene omgeving in je tuin: een opgewekte kleur ook tussen het meer gebruikelijke wit, blauw, geel, rood en rose. Ook een pluspunt: deze plant bloeit de hele zomer, ook nog in september, en is een aantrekkelijk tussenstation voor bijen en vlinders. Als de bloemen verwelken kun je de bloeistengels terug knippen: voor een volgende bloei! In de winter laat deze ‘zonnehoed’ zijn blad vallen, geen onbekend verschijnsel in onze tuinen.

Maar voorlopig is het herfst! De weersverwachting rekent op een ‘milde maar wel natte herfst’. Laten we nog even genieten van onze ijsvrije tuin! 

ALS HET DWARRELT VOOR JE OGEN...

Heggenmussen 

De zomer ligt definitief achter ons: het is herfst en langzaam maar zeker zien we hoe bomen en struiken hun bladeren laten vallen. Het dwarrelt voor je ogen. Misschien iets minder dan we gewend zijn sinds in de afgelopen maanden al bladeren ‘gedropt’ werden. Maar nu is het menens: naar buiten om het dorre bladgoed te verzamelen! Stoepen en opritten kunnen glibberig worden van nat gebladerte. Maar het schoonharken van het gazon is ook belangrijk. Gras is gevoelig voor licht en kan onder zo’n laag nat blad afsterven.

Heb je een vijver(tje), dan moeten ook daar de afgevallen bladeren uit gevist worden. Kikkers overwinteren niet alleen op het land; sommige soorten duiken letterlijk onder in de winter, voor zoiets als een winterslaap, op de bodem van de sloot of vijver waar ze in de zomer vertoefden. We krijgen de koudbloedige beestjes voorlopig niet meer te zien en dat geldt ook voor de watersalamanders - we laten ze fijn met rust.

Hortensia in herfstkleur

Buiten is er met herfstbloeiers nog genoeg leven in de brouwerij. Hortensia’s behouden hun bloem‘bollen’, geraniums bloeien onverminderd door en Persicaria amplexicaulis (duizendknoop) bloeit zelfs door tot de eerste nachtvorst. Zonder meer een aanrader, deze kanjer. Want ook in de herfst kun je nog nieuwe aanwinsten planten. Maar wacht daar niet te lang mee; met de winter in aantocht neemt bij de plantenverkopers het assortiment langzaam maar zeker af. Jammer, maar soms ook een verrassing, bijvoorbeeld als planten ‘afgeprijsd’ zijn.

Maak thuis een lijstje met je voorkeuren. Want we weten uit ervaring: je komt altijd planten tegen die je niet genoteerd hebt, maar die je ‘bij nader zien’ absoluut in je tuin wilt hebben! Waar je met impulsieve aankopen tegenaan loopt is de beschikbare ruimte in je tuin. Je moet dus afwegingen maken - tegenwoordig heet dat ‘keuzestress’. Een luxeprobleem, omdat er zovéél mogelijk is. Laten we ons daarom beperken tot het ‘herfstassortiment’: planten die nú bloeien. Dat zijn er verrassend veel. En je hoeft er niet altijd naar te raden, want ‘herfst’ komt bij sommige planten ook voor in hun naam, zoals ‘Herfstanemonen’ en ‘Herfstaster’. De herfstanemonen zijn er overigens al vroeg bij: hun bloei begint in augustus en houdt stand tot het najaar overgaat in de winter! Herfstanemoon ‘Robustissima’ bloeit rose van eind juli tot in oktober. Een hoge plant met forse bloemknoppen: robuust!

Een koolwitje landt op een herfstaster

De herfstasters zijn met hun late (en lange!) bloei aantrekkelijke planten voor bijen en vlinders. Verkrijgbaar in meerdere kleuren en ook nog in twee ‘uitvoeringen’: ster- en sprietvorm. Ze floreren in de zon, maar ook in de schaduw. En dat geldt ook voor ‘Verbena Bonariensis’ (IJzerhard): een echte vlinderlokker met zijn paarse bloemen. De ‘IJzerhard’ zaait zich zelf uit: een plant waar je ‘geen omkijken naar hebt’, maar die het wél waard is om dat toch te doen!

Wil je al eerder de insecten in je tuin bedienen dan is de ooievaarsbek Geranium Gerwat (ook wel Geranium ‘Rozanne’ of Geranium ‘Jolly Bee’ genoemd) een aanrader. Deze insectentrekker bloeit van mei tot de eerste nachtvorst (dat kan misschien nog wel even duren?) met 6 cm. grote bloemen.

Een andere aantrekkelijke plant is het Purperklokje, Heuchera, waarvan wel zestien (!) varianten beschikbaar zijn. Daar móet er een bij zijn die precies voldoet aan jouw verwachtingen! Bijzonder: deze plant behoudt jaarrond zijn bladeren die ook nog per variant van kleur verschillen: van donkerpaars tot bijna zwart. Zo kun je zelfs in milde winters, zoals wij die tegenwoordig meemaken, óók met kleur ‘spelen’.

Klimop 'in bloei'

Nog zo’n jaarrond-plant is ouwe trouwe klimop, Hedera helix. Een bescheiden plant qua onderhoud; af en toe wat uitstekende takjes snoeien en één keer per jaar de ‘contouren’ bijknippen: dat is alles. Klimop bloeit aan het eind van de zomer met grappige groene bolletjes, samengesteld uit nog kleinere groene bolletjes, waar late vlinders, zoals de dagpauwoog en de gehakkelde aurelia,  zich nog even kunnen laven aan nectar voor ze naar het zuiden vertrekken of bij ons aan hun winterslaap beginnen. Dan nemen de wakkere vogels die hier achtergebleven zijn het stokje over en eten de nog resterende donkerblauwe besjes op. De zomer is écht voorbij …

TUINKALENDER OKTOBER - NOVEMBER

TUINKALENDER

.

Tijd voor je regenjas: het is nog herfst - en niet alleen in je tuin.

 Van 28 op 29 oktober gaat de wintertijd weer in: we draaien de wijzers van de klok een uur terug.

Rosa Albéric Barbier
 Onkruid is van álle tijden: blijf nog even wieden.

 Potplanten hoeven nog niet naar binnen - pas als de nachtvorst zich aandient

 Rozen doe je een plezier met wat mest: ze groeien nog even door. 

 Verzamel de gevallen bladeren in een vuilniszak, prik daar gaatjes in en laat het blad zo buiten composteren.  

► Maar je kunt de bladeren ook tussen de tuinplanten leggen: een beschermlaagje bij vorst.

 Wordt vorst aangekondigd haal dan kwetsbare potplanten naar binnen.

 Laat in dat geval je houten regenton voor de zekerheid leeg lopen en sluit de toevoer af.

► Vergeet niet bollen te poten: voor mooie verrassingen in het nieuwe (voor)jaar.

 En vergeet vooral niet: ook de herfst heeft zijn charme!

 Oktober 2023

zondag 13 augustus 2023

NIEUWE ARTIKELEN

 


 Nieuwe  artikelen verschijnen in oktober,
 wanneer de zomer  alweer  voorbij is en
de  herfst zijn intrede heeft gedaan - dat
is altijd weer even wennen. Maar ook de
 herfst kan mooi zijn; de bomen laten hun
blad dwarrelen in de wind en gewapend
met  een paraplu  trotseren  we wind en
 regen, die er nu eenmaal bij horen in dat
 onstuimige  jaargetijde.  Maar dat  duurt
 nog even! Geniet van een mooie zomer!


DEZE ZOMER

In míjn tuin...

... is het deze zomer natuurlijk net zo droog als in alle andere tuinen. Maar tot op heden staan mijn planten er nog fleurig bij. Ook zonder het wekelijks uitrollen van de tuinslang én met dank aan de enorme es, Fraxinus excelsior, die nu al meer dan veertig jaar garant staat voor een flinke portie schaduw in mijn voortuin.

Maar nu is uitgerekend deze es zelf niet helemaal onbeschadigd gebleven bij de hoge temperaturen. Op een dag hoorde ik een hard gekraak … en zag vervolgens een zware tak uit de es naar beneden storten! Net niet op mijn pergolaatje! Ik haalde mijn man er maar even bij, want er was hier overduidelijk mannenwerk aan de winkel. Met alleen een takkenschaar zou het niet lukken om mijn planten onder de neergestorte dikke tak, met ook nog veel vertakkingen, te bevrijden. We haalden er nog een paar zagen bij en gingen aan de slag. Zagen zagen, wiede wiede wagen… Het was zo’n warme dag waarop je alleen nog maar uitgeblust onder je parasol kunt zitten. Maar dat moesten we maar even vergeten. 

De Groninger Kroon in een jaar zonder 'beurt'. 
Volgend jaar weer?


Doorzetten dus, tussen de omringende beplanting en bij die hoogzomer-  temperatuur. Maar als het straks herfst wordt hoeven we voor déze tak in ieder geval niet meer bang te zijn. Of zou deze de eerste zijn van de vele even oude takken in onze boom? Ik moest nog wel even wennen aan het idee: dat er zomaar nog meer grote takken in je tuin kunnen vallen, op wát er ook maar onder staat, en tamelijk geruisloos ook. Gelukkig zit de boom nog ‘goed in het blad’ en bladeren groeien nu eenmaal niet aan dode takken. Dat vind ik een geruststellende gedachte.

Ondertussen zit mijn appelboompje, Groninger Kroon, ook goed in het blad, maar daar zullen we het deze zomer dan ook mee moeten doen. Het beurtjaar is weer aan de beurt en dan worden er geen appels geproduceerd. Daar zijn deze appelbomen heel strikt in. Prima: nu heb ik nóg een heel jaar iets leuks om naar uit te kijken: appels uit eigen tuin! Of is er ergens in mijn tuin nog een strookje vrij voor een tweede platgesnoeid appelboompje? Op Google lees ik dat vrijwel alle appelrassen beschikbaar zijn als ‘miniboompje’! Dan kun je ze opstellen in rijen van drie, of vier. En dan natuurlijk in een zeker ritme van hun beurtjaren, zodat er elk jaar geoogst kan worden! Ik lijk wel Rupsje Nooitgenoeg - ho! stop! Mijn tuin is vol genoeg!

O, DIE MOOIE ZOMER ...

Heggenmussen

Wat is dat toch: dat we allemaal zo dol zijn op ‘zomer’? Behalve soms ‘te koud’, ‘te nat’, ‘te heet’ of ‘te droog’ beleven we in deze periode toch vooral veel genoegen aan het buitengebeuren. Lekker zonder jas naar buiten, (deze zomer zelfs zo goed als zonder paraplu!) en voor de temperatuur hoeft niemand naar Zuid-Europa: in je blote bast buiten rondlopen (mannen) of in een dun hemdje (vrouwen) kan hier net zo goed. Bovendien kun je op je telefoon iedere dag zien hoe je tuin er thuis bij ligt/staat/hangt.

Dat is trouwens nog best meegevallen. In mijn tuin is tot nu toe niet gesproeid; planten die het zichtbaar moeilijk hadden zijn met een gietertje water over hun dode punt heen geholpen. Er hoefden geen planten vervangen te worden. 

Maar we hebben nog één zomermaand én een 'nazomer' tegoed: wat nog niet was kan dus nog komen.


Hoogzomer in de border - lang zullen ze leven, in de gloria!

Wat is dat eigenlijk: een ‘nazomer’? Er blijken voor deze periode meerdere benamingen voor te komen. ‘Oudewijvenzomer’ is er zo een, overgenomen uit het Duits: ‘Altweibersommer’. Daarmee wordt ‘de tweede jeugd’ bedoeld van vrouwen van middelbare leeftijd. Tevens verwijst deze vrolijke benaming naar de spinnenwebben, grijswit, die wapperen in de herfststormen. We moeten het er maar mee doen; deze generatie wordt in ieder geval nog gezien en: ‘always look on the bright side of life’ (Monty Python)!
Terug naar de zomertuin en wat we daar nog kunnen verwachten. Want ze zijn er echt: vaste planten die de hele zomer doorbloeien!

'Voordeurroos'

De rode (klim)roos bij mijn voordeur troont daar al járen en heeft al heel wat (onhandige) snoeibeurten van mij overleefd. Het is precisiewerk, van de uitgebloeide rozenbloem naar de plek waar zijn steeltje de afslag heeft genomen. Ik zit er nog wel eens naast. Toch overleeft mijn inmiddels naamloze roos (niet genoteerd) al tientallen jaren mijn geklungel en wij (de roos en ik) hopen dat nog wat tientallen jaren vol te houden.

Nog zo’n ‘die hard’ is hortensia ‘Annabelle’, Hydrangea arborescens, waarvan nu ook een verbeterde versie verkrijgbaar is: ‘Strong Annabelle’, beter bestand tegen wind en regenbuien. Heb je al een ‘gewone’ Annabelle dan kun je die ook overeind houden met een eenvoudige plantensteun.

Maar er zijn ook veel zomerbloeiers die zonder ondersteuning kunnen. Verbena bonariensis, ook wel ‘Stijf ijzerhard’ genoemd, is er zo een. De naam zegt al genoeg. Deze Verbena, met een hoogte van  anderhalve tot twee meter, behoort tot de groep van kortlevende vaste planten, maar dat maakt hij goed met het achterlaten van tientallen zaailingetjes. Het teveel wat daarvan opkomt kun je verdelen over de tuin of cadeau doen; hij staat tenslotte in de top tien van vlinderplanten!

Iets lager, ongeveer een meter hoog, blijft Gaura lindheimeri ‘Whirling Butterflies’. Wij Nederlanders zien er kennelijk geen vlinders in en noemen deze plant ‘Lindheimers prachtkaars’; dat zegt ook iets. Deze ‘kaars’ bloeit van juli tot de vorst intreedt - dan dooft hij uit en is het wachten op zijn zaailingen in het volgende voorjaar.

Tot zover de vlinderplanten. Wie heeft er nog geen Delphinium ofwel Ridderspoor in de tuin? De Nederlandse naam kan je zomaar op het verkeerde spoor zetten, want van een ridder is in dit geval geen sprake. ‘Delphinium’ is het Latijnse woord voor ‘dolfijn’: wie goed kijkt kan in de knop van de bloem een dolfijn zien!

En nu we het toch over beestjes hebben: ooievaars zijn ook vertegenwoordigd in het plantenrijk, hun bek althans. Geranium Rozanne en Geranium Azure Rush vallen beide in de categorie ‘ooievaarsbek’. Maar eigenlijk is dat een verkeerde indeling, want ‘géranos’ betekent ‘kraanvogel’ - en dat is toch een andere vogel.

Terug van de beestjes naar de bloemetjes.

Campanula's, ook bestand tegen de Groningse klei 

Campanula’s, klokjesbloemen, groeiden oorspronkelijk op bergen, een harde ondergrond. Misschien kun je er ook je bestrating mee opvrolijken! Meestal zien wij (licht)blauwe klokjes, maar ze zijn er ook in de kleuren wit, roze en paars. De bloei duurt twee maanden: in juli en augustus. Uitgebloeide bloemetjes verwijderen komt de aanblik van deze plantjes ten goede. Ook in de winter heb je plezier van je klokjesbloemen: ze behouden hun zomerse blaadjes!

Zij wél!

TUINKALENDER AUGUSTUS/SEPTEMBER

TUINKALENDER

 Ga zuinig om met water - het kan ook nog een dag later.

 Vang zoveel mogelijk regenwater op: dat is zachter dan leidingwater. Gratis en op de goede temperatuur.

  Geef je planten liefst ’s ochtends vroeg water: een goede start op warme dagen.

  Verwijder uitgebloeide bloemen en geef ze een goede bestemming: in het compostvat.

 Uit bomen en struiken gewaaide (dorre) bladeren mogen daar ook hun steentje bijdragen.

 Voorzie hoog opgroeiende planten zoals stokrozen op tijd van een steunstok - graag niet langer dan de ondersteunde plant.

 Heb je ook voorzien in herfstbloeiers zoals zonnehoed (Rudbeckia), herfstasters, vetkruid (Sedum), herfstanemonen en chrysanten?

 Taxus en hulst snoei je eind augustus, begin september.

 Eind september zijn de overige hagen aan de beurt: winterklaar!

 Een nieuwe generatie vogels is uitgevlogen. Tijd om de nestkasten schoon te maken: logies voor hun overwintering.

Augustus 2023 

donderdag 15 juni 2023

NIEUWE ARTIKELEN

 



 Nieuwe  artikelen verschijnen in augustus;
dan is het nog steeds zomer! Onze tuinen
zien  nog  steeds groen, in  alle mogelijke
 varianten  en we zijn er  ook nog lang niet
op uitgekeken! Maar  nieuwe planten zijn
altijd welkom, om onverwachte gaatjes te
 vullen, of omdat we 'deze héél bijzondere
plant' gewoon niet kunnen laten staan, in
het tuincentrum. Geniet ervan: die mooie
kleuren en vooral ook: geuren!

METAMORFOSE


In míjn tuin...

… heeft zich als altijd de metamorfose voltrokken van voorjaar naar zomer. De lente is óók mooi, met dat prille groen, maar nu zijn we op weg naar de ‘apotheose’, ons buiten vol in bloei, in volle glorie!

Maar wat is ‘volle glorie’ in een tuin? Hoofdkleur in de meeste tuinen, gazons niet meegerekend, is toch wel de bedaarde kleur groen. Even opzoeken: het hoe en waarom.

Het gaat hier om chemie: met het chlorofyl (bladgroen) in de bladeren en zonlicht worden tot en met de herfst koolstofdioxide en water omgezet naar (onder andere) zuurstof. Zuurstof bepaalt de kleur van het gebladerte: groen. Onwillekeurig vraag ik me dan toch even af waarom wij zelf niet groen uitslaan met per dag toch ook een forse inname van zuurstof. Maar het antwoord ligt natuurlijk voor de hand: wij zijn niet ‘bebladerd’.


Zuurstof genoeg, buiten in mijn tuin 
met 30 tinten groen

En zo begeef ik mij opgewekt weer naar mijn groene chlorofyl; er is genoeg te doen. Met weilanden in de omgeving waait er ook nog wel eens een paardenbloem over en die verzamel ik, net als mijn eigen groenafval, in het compostvat. Gelukkig heb ik een royaal exemplaar, verdekt opgesteld in de laurierstruik. Maar de tuin levert natuurlijk een flinke bijdrage.

De bloemen van uitgebloeide voorjaarsbloeiers verdwijnen als eerste in het vat. Dat lot treft ook een teveel aan bodembedekkers, die zich na elke winter met meer enthousiasme en dus meer uitlopers presenteren. De term ‘grenzen aan de groei’ wordt vaak gebezigd, op meerdere terreinen, maar is ook van toepassing op mijn eigen terreintje. 

Een uitkomst bieden de klimmers, tot op zekere hoogte. En die mag je zelf bepalen, met je snoeischaar. Klimop is in mijn tuin favoriet: groenblijvend en goed op maat te snoeien. Plat tegen de muur kan prima. Met minder snoeiwerk de klimop wat laten uitgroeien biedt nestgelegenheid én voer aan mussen, merels en andere tuinvogels. De bloei van klimop, na zes tot tien jaar, is qua kleur niet opvallend (groen), maar de bolletjes (donkerblauw en voor ons niet eetbaar) zijn wel een aardige toevoeging. 

Dan de klimhortensia, Hydrangea anomala petiolaris. Die maakt zijn klimnaam waar met eigen hechtworteltjes. Bloeit de hele zomer met mooie witte bloemschermen die je ook (binnen) kunt drogen, eventueel met verf bespuiten en in een vaas ‘uitstallen’.

Maar in de zon zitten en zonder meer genieten kan ook, buiten in je tuin!


Klimop trekt gemêleerd bezoek aan - de klimop heeft er niet onder te lijden