zaterdag 15 september 2007

HA! HERFST!

Heggenmussen


Gelukkig, het is september - nu hoeven we het niet meer over de zomer te hebben! In september zijn de temperaturen altijd goed of zelfs beter. “Het is koud voor september”, dat hoor je nooit.
Herfstasters!
In de tuin valt er veel te genieten. Al die planten met ‘herfst’ in hun naam, die daarmee sommige mensen afschrikken, bloeien nu dat het een lieve lust is en houden dat vaak ook nog lang vol. Herfstanemonen, herfstasters, herfsttijlozen (colchicum), herfstkrokus, herfstklokje (leucojum autumnale), genoeg om een aardige border mee te vullen. En daar blijft het niet bij. Er is een scala aan herfstbloeiers, van de ‘nietige’ cyclamen  tot ‘reuzen’ als koninginnekruid (eupatorium). Niet álle kleuren van de regenboog zijn hier vertegenwoordigd, maar met behulp van de geverfde heide, die alweer volop aangeboden wordt, komen liefhebbers van kleurspektakel een heel eind.
APPELTERN
Om inspiratie op te doen loont het ook nu nog de moeite om modeltuinen te bezoeken. Dat geeft een realistischer beeld dan een bezoek aan een tuincentrum, waar planten naar hartenlust worden vóór- of nágetrokken. De riddersporen (delphinium) die daar nu in bloei worden aangeboden, zullen dat kunstje volgend jaar in je tuin waarschijnlijk niet opvoeren: bloeien in september!
Modeltuinen zijn overal in het land te vinden. ‘De Tuinen van Appeltern’ worden bijzonder aangeprezen, omdat daar alle facetten van de tuin worden belicht in maar liefst honderdtachtig voorbeeldtuinen; een walhalla voor de liefhebber. En dat ís het, kan ik u verzekeren. Je moet er wel iets voor over hebben. Ten Boer-Appeltern: 226 kilometer en al die kilometers moet je ook weer terug. Maar wij vonden het de moeite waard.
VAN LAMP TOT BOOM
De tuinen zijn omheind met (strakgeschoren) hagen, muren, al dan niet begroeide hekken en sluiten speels op elkaar aan, zodat ik al snel alle gevoel voor richting kwijt was. Maar gelukkig hadden we een plattegrond met duidelijke herkenningspunten. Verspreid over het gebied van ruim dertien hectare is er uitstekend gelegenheid om de inwendige mens te versterken, maar ook in de tuinen zelf kun je even rustig gaan zitten, om het meubilair uit te proberen of om de sfeer op je te laten inwerken.
Vijvers zijn er tot in de vorm van een boot; allerlei ‘waterwerken’ en zelfs een installatie die nevel boven het water verspreidt - leuk als je in je tuin je eigen natuurfilm wilt regisseren! Tuinhuisjes zijn soms in felle kleuren geschilderd, wat verrassende effecten oplevert in combinatie met bijvoorbeeld hoge grassen en eupatorium. Rose kattenstaarten (lythrum) markeren waterkanten; er zijn fruitbomen en er is een groentetuin. Een trap leidt je naar balkontuinen en in de tuin met diepe schaduw sta je versteld van de afwisseling in planten, die ook dáár mogelijk is. Bestratingsmogelijkheden te over en ook verlichtingsarmaturen voor elke sfeer kun je hier vergelijken. Oosterse tuinen zijn er aangelegd en in de A. Vogel-tuin mag je zelfs wat van de geneeskrachtige kruiden plukken. De buxustuin kan je zomaar op het idee brengen alle andere planten uit je tuin te verwijderen! Veldjes met bloeiende liriope, een groenblijvende grasachtige plant met lila tot paarse bloeiaartjes, verleiden je tot een aanschaf in de plantenwinkel. Beelden zetten je aan het denken: misschien toch wel leuk, op een geschikte plek in het groen.

Sedum 'Herbstfreude'
En overal vrolijke herfstanemonen, van wit (‘Honorine Jobert’ en ‘Whirlwind’), tot donkerlila (zoals ‘Prinz Heinrich’). Ook de hortensialaan bood een vrolijke aanblik. Nog meer herfstbloeiers: herfsttijlozen (colchicum), zilverkaars (cimicifuga), zonnig gele rudbeckia’s, massa’s sedum spectabile (ook witte), groepen chelone obliqua, chrysanten, verschillende soorten helianthus en de ijzersterke persicaria ‘Fire Tail’. Voorbeeldtuinen van vooraanstaande ontwerpers als Piet Oudolf, Jacqueline van der Kloet, Robert Broekema en ook een schitterend ontwerp van Ton ter Linden (als je van ‘vol’ houdt!). En overal doorkijkjes naar andere tuinen of de mooie omgeving, in het Land van Maas en Waal.
Alles ziet er tiptop uit, alsof het vanzelf zo gegroeid is. Maar op een muurtje bij een van de terrassen staat een lange rij afgetrapte, kapotte schoenen. Groen uitgeslagen en deels bemost zijn ze de stille getuigen van het vele werk dat hier wordt verzet.
SPEELTERREIN
Kinderen en honden zijn ook welkom, de laatste aan de lijn. Voor kinderen is er aan de overkant van het aangrenzende water een groot speelterrein, o.a. met skelters. Ze kunnen er komen met een zelf te bedienen pontje, wat wij natuurlijk ook even geprobeerd hebben.
Van 1 maart tot 1 december (!) kun je hier ideeën opdoen - zie ook http://www.appeltern.nl/. Maar na dit verhaal kun je natuurlijk ook met een lijstje van de genoemde planten naar een tuincentrum gaan voor een daverende herfstcompositie in je eigen tuin. En dan geen riddersporen meenemen hoor, want die bloeien nu niet, in het echt!

September 2007

maandag 10 september 2007

IETSJE MEER


In míjn tuin …

… heb ik de zaken redelijk onder controle, wat niet wegneemt dat er nog altijd veel te doen is voor de instandhouding van het plaatje. Een week niet tuinieren en de verwildering slaat toe. Dat heb je met een volbeplante tuin, waar ik zo van hou. Toch kan ‘ietsje minder’ óók heel leuk zijn.
Op bezoek: een rode juffer.
Sinds een jaar heeft mijn zoon een huis met zo’n tuin, voor én achter. Toen ik vorig jaar de buxus in zijn voortuin knipte, kreeg hij post. “In twee weken tijd bezorg ik hier meer dan bij de vorige bewoner in een heel jaar!” riep de postbode opgetogen. Dat zal wel, dacht ik, met alle rekeningen die een verhuizing met zich meebrengt. “Leuk huis!” vervolgde de postman, op weg naar de buren. “En de achtertuin is óók zo leuk!” Hij verdween achter de heg, maar stak toch nog even zijn hoofd erbovenuit: “Heb ik gezien, op Funda!” Ach, op díe manier. Funda.nl: de ‘peepshow’ voor nieuwsgierige Aagjes! Maar hij had het wel goed gezien: de vader van de vorige bewoner heeft met veel talent en vakmanschap zowel voor als achter een onderhoudsvriendelijke tuin aangelegd. Krachtige buxuspatronen in grote kiezels, met langs het pad vier toefen geurige lavendel. Klassiek, maar stoer. Dit voorjaar hebben wij het buxuswiel in het midden nog opgevuld met vier witbloeiende hortensia’s. Achter: een vlonderterras over de hele breedte met een strak vijvertje (witte irissen!) onder de catalpa en een royale bestrating met keitjes, waarin summiere hoogteverschillen zijn opgenomen. Een reusachtige donkerbladige clematis montana en vele hosta’s maken ‘het groen’ uit, samen met nog wat ongecompliceerde soorten. Een trellisscherm vol frambozen houdt de afvalbakken uit het zicht.
Het is een verrukkelijk tuintje, dit ‘cultureel erfgoed’ van mijn zoon, maar helaas ontbreekt het ook hem aan eigen groene vingers en wij, de ouders, pulken de vrouwenmanteltjes tussen de keitjes uit, knippen de maagdenpalm uit de vijver en trekken bij het schuurtje de dagschone uit de goot! De bruidssluier knip ik bij, zodat hij daar niet met zijn fiets in blijft hangen, maar mijn zoon sputtert tegen: hij is vóór alles wat leeft. Om een beknelde kikker te redden schroefde hij een vlonderplank los en voor slakken is het hier één grote moestuin - ik mag daar niets aan doen.
Hoe leg ik hem uit dat hij toch ietsje meer moet doen, in zijn tuin van ‘ietsje minder’?!

September 2007