woensdag 15 oktober 2008

CRISIS

Heggenmussen


De laatste weken hoor en lees je alleen nog maar over AEX index, recessie, kredietcrisis, kapitaalinjecties, vertrouwen, depositogaranties en monetaire economie. Het lijkt wel een spelletje: welk woord hoort in dit rijtje niet thuis? Maar dat is het niet; we moeten ernstig rekening houden met mindere tijden. Voor de tuin hoeft dat in ieder geval geen probleem te zijn, want planten vermeerderen: dat kunnen we zelf ook. En als de economie het laat afweten, stappen we gewoon weer over op ruilhandel. Dat werkt altijd!
EFFECTEN
Er zijn verschillende methoden om planten te vermeerderen. Heel gemakkelijk is het delen van volwassen planten met een schop of een riek. Graaf de plant uit en deel hem in hanteerbare stukken. Plant de beste delen terug en breng de oudste delen naar de compostbak. Dit kan heel goed in oktober en ook nog in november. Wat er teveel is: oppotten!
Verzamel zoveel mogelijk zaden. Bewaar de gedroogde zaden in koffiefilterzakjes of in enveloppen, ook voor de ruilhandel!
Dahlia
Haal potten met zomerbollen op tijd naar binnen. Voor sommige planten is dat vóór de vorst, voor dahlia’s is dat na de eerste nachtvorst, als het blad zwart is. Zomerbollen die in de volle grond geplant zijn, voorzichtig uitgraven (liever met een spitvork dan met een spade). Doe er een kaartje bij met de naam van de soort en als je die niet weet: de kleur en de hoogte. Koel en droog bewaren, desnoods onder je bed!
KREDIET
Van struik- en klimrozen kun je nu, in de herfst, stekken nemen. Niet elke stek zal aanslaan, neem er dus meerdere. Snijd van een gezonde, rijpe scheut stekken met een lengte van vijfentwintig centimeter. De zachte stengeltoppen wegsnoeien. Daar kun je in juni en juli mee stekken, maar nu niet. Snijd de stekken aan de onderkant schuin af en aan de bovenkant recht. Dan is dat duidelijk. Graaf een smalle geul van vijftien centimeter diep en vermeng de grond met zand. Doop de onderkant van de stekken in water en vervolgens in stekpoeder of in babytalkpoeder (dat ontsmet ook) en steek ze met een tussenruimte van vijftien centimeter in de geul. Opvullen en de grond aandrukken. Let erop dat niet meer dan tien centimeter van de stekken boven de grond uitkomt. Geef ze een jaar krediet, dan kunnen bewortelde stekken uitgeplant worden. Dit is een belegging op termijn.

Pelargoniums
RISICOSPREIDING
De potten met vrolijke geraniums (Pelargonium) moeten zo langzamerhand naar binnen en mogen dan ook flink teruggesnoeid worden. Van het snoeisel kun je stekken snijden, die in een vaasje met water wortels zullen maken. Beter is het om de stekken in een pot met zanderige grond te zetten. Vochtig houden. Na beworteling kunnen ze in potgrond verder opgekweekt worden. Een andere mogelijkheid is te wachten tot de Pelargoniums in het voorjaar uitlopen en dan uitlopers te gebruiken als stekmateriaal. Zo spreid je de risico’s!
RESERVES
Wie graag een hele schutting bedekt wil zien met klimop, kan nu klimopstekjes in een pot met zaai- en stekgrond zetten (of potgrond vermengd met zand). Houd de grond vochtig en plaats de potten in de koude kas of buiten op een beschut plekje. Deze manier van stekken is op veel struiken toe te passen. Ook op buxus en liguster. Iets in reserve houden  is altijd verstandig!
Voor een prachtige haag van hortensia ‘Annabelle’ (Hydrangea arborescens ‘Grandiflora’) hoef je ook niet naar de winkel. Vraag gerust in maart aan een bezitter van deze struik om wat snoeisel. Deze hortensia’s worden in het voorjaar immers tot zo’n twintig à dertig centimeter teruggesnoeid. Het gaat dan natuurlijk wel om nieuw uitgelopen takken. In het voorjaar heb ik zelf zeven stekken in een grote pot gezet. Het eerste teken van leven waren nieuwe blaadjes.

Stekjes van hortensia 'Annabelle'
Toen ik er nieuwsgierig een stek uithaalde, bleken er echter nog geen worteltjes aan te zitten. Dat heeft meer tijd nodig. Op dit moment is één van de stekken getooid met twee grote witte bloemschermen! Ik laat ze in de pot overwinteren en plant in het voorjaar mijn zelfgekweekte haag van zes ‘Annabelles’. Waardevast voor nul euro! Zo controleer je je eigen beurs!
Verzamel zaailingen die op willekeurige plaatsen in de tuin opkomen. Afvoeren naar de compostbak kan altijd nog. Vrouwenmantel (Alchemilla), vergeetmenietjes, herfstasters, vlasleeuwenbek (Linaria purpurea): zet ze in potjes bij elkaar en doe er in het voorjaar je voordeel mee om gratis de bestaande beplanting uit te breiden of vrienden en familie in je voorspoed te laten delen.
RENDEMENT
Zaailingen van de taxus, vaak maar een paar centimeter hoog, vragen tijd en geduld, maar je kunt er een, in aanschaf dure, taxushaag mee bij elkaar sparen. Voor een zéker rendement!
De rododendron wordt vermeerderd door zogenaamde afleggers. Een lange tak wordt daartoe voorzichtig naar de grond gebogen. Maak de grond een beetje los, druk de tak er stevig in en zet hem vast met een pin of leg er een steen op. Buig vervolgens het uiteinde van de tak recht naar boven en bind hem vast aan een stevige stok. Nu een jaar wachten en dan kan het afleggertje in de volgende herfst van de moederplant worden losgesneden en op eigen wortels verder groeien. Dáár kun je op vertrouwen!

Herfstasters en sedum
Word je ook zo vrolijk in de herfst van die grote toefen donkerrode hemelsleutel (Sedum spectabilis) naast licht- en donkerpaarse herfstasters? Voor meer Sedums snijd je een paar stengels (blad eraf halen) in kleine stukjes. Zorg ervoor dat elk stukje een bladaanzet heeft en leg ze in een laagje potgrond met zand. Licht aandrukken. Zet er in het begin een kap overheen, zodat de grond niet uitdroogt en plaats het geheel binnen, op een koele, lichte plek. Plant ze over in kleine potjes en je hebt er in het voorjaar heel wat Sedums bij. Ook zónder garantiefonds!

Zo nodig geven al deze bezigheden ook een prettige afleiding. Toezicht houden doe je vanaf de (tuin)bank. En bedenk: economie is als het weer; na regen komt altijd zonneschijn - en de tuin vindt alles best!

Oktober 2008

vrijdag 10 oktober 2008

JA!


In míjn tuin …
… was het zorgwekkend droog in het afgelopen seizoen. Druk sjouwden we met gieters water, maar het leek niet meer door te dringen in de harde Groningse klei. Op een zonovergoten dag, eind september, vertrokken we naar Amsterdam om daar maar de bloemetjes buiten te zetten: onze dochter was de bruid!
Haar bruidegom, met perfect gekozen boeket, reed voor in een witte Volkswagen cabriolet, een kever, waarvan de bruid het motorgeluid zo kan waarderen! Hun gasten namen de tram naar het Stadsdeelkantoor Oud-Zuid om getuige te zijn (de beide ouderparen in het bijzonder!) van de bezegeling van jong geluk! Na de plechtigheid met tweemaal een duidelijk “ja!” en zeepbellen op het bordes, wandelden we het Vondelpark in, waar net een enorme ladderwagen van de Amsterdamse brandweer stond. In voor een geintje riepen de spuitgasten het bruidspaar na: effe in het bakkie! “Doen!” vonden de bruiloftsgasten en daar werd het paar, de handen met de glanzende ringen stevig om een buis geklemd, onder luid gejuich ver boven ons uitgetild. Nét getrouwd en nu al in hoger sferen!
In een vrolijke optocht trokken we naar het Blauwe Theehuis voor de receptie met een kleurige bruidstaart, heerlijke hapjes en een geestige speech van een van de werkgevers van de bruid, waaruit bleek dat zij niet alleen door de bruidegom op handen gedragen wordt.
Het was een dag vol cadeautjes, een stralend bruidspaar en de zon blééf maar schijnen. Het spandoekje met ‘Just Married’, een ‘A’ en een ‘M’, dat mijn vader vijfendertig jaar geleden achter op onze kever bond(!), werd nu vastgeknoopt op de trouwkever van deze jonggehuwden: óók ‘A’ en ‘M’!
Zo reden ze naar Ouderkerk aan de Amstel, waar we nog net in de zon konden borrelen op het terras aan het water en binnen genoten van het diner met speeches over en weer en waar nog wel hier en daar een traantje werd weggepinkt.
Toen het al laat en donker was en de vuurwerkjes buiten gedoofd, namen we afscheid van elkaar, vól van het feest van twee jonge mensen die zo overtuigend voor elkaar gekozen hebben.
Een dag lang had ik mij geen zorgen gemaakt over de droogte in mijn tuin. Twee dagen later ging het gewoon weer regenen en werd de klei er weer zacht. Ik blijf nog even in de sfeer van die onvergetelijke huwelijksdag en plant bolletjes in het wit: krokus, druifjes, narcisjes, sneeuwroem: een bruidstooi voor mijn voorjaarstuin.

Oktober 2008