zondag 20 september 2009

POTTEN VOL GROEN

Heggenmussen


Sinds 1 september is het herfst voor de weerdeskundigen, de meteorologen. Wij schuiven het nog wat voor ons uit, tot 21 september. Voor het weer maakt het geen verschil - dat is nog steeds afwisselend zomers en herfstig. Toch begint er zo hier en daar al wat blad te vallen. In sommige bomen is ook al een verkleuring te zien en soms dringt er een vleug van herfstgeur in je neus. Eigenlijk best wel lekker.
Rudbeckia nitida
Maar in de tuin is het nog steeds feest met asters, anemonen, rudbeckia’s, sedums, monnikskappen, dahlia’s, hortensia’s en nog veel meer laatbloeiers. Ook de kleurige eenjarigen geven de moed nog niet op. Toch moeten we er rekening mee houden, dat er binnenkort aanzienlijk minder vertier in de tuin zal zijn. Op zich is het geen bezwaar om de bonte zomerpracht af te wisselen met winterse aardetinten. Wij mensen houden ook van verandering op zijn tijd. Rust in de wintertuin is dus prima. Maar daarom hoeft het nog niet kaal te zijn. Kies ook voor groen in de winter!
O, dan ben ik gauw klaar, denkt de gazonbezitter. Niet dus, want variatie is heel belangrijk. Daarmee blijft de tuin verrassen en levendig. Je kunt afwisselen in talloze schakeringen groen blad, al dan niet met een randje of vlekje. Er is glanzend blad en mat blad - zelfs ‘dof’ komt voor. Zonder bessen, met bessen. En daar is dan ook weer iets te kiezen: rode, witte, paarse, zwarte bessen. Kortom: ook in de winter kan de tuinliefhebber aan zijn trekken komen. Maar wat te doen met al deze mogelijkheden: kiezen is vaak niet eenvoudig. En het is nu ook nog moeilijk voor te stellen hoe de tuin er straks, in de winter, uit zal zien.

Buxus in cementen pot, zelf gegoten
Probeer het eens met potten! Vervang de zomerbloeiers in pot nu eens niet door heide en viooltjes, maar beplant ze met groenblijvende vaste planten. Om pot en plant tegen vorst te beschermen kan de binnenwand van de pot bekleed worden met een isolerende laag (bubbeltjes)plastic. Houd de bodem wel vrij en zorg ervoor dat het water goed weg kan lopen. Zinken emmers en bakken, maar ook simpele (zwarte!) plastic potten, metselemmers en speciekuipen, zijn goed vorstbestendig, maar een isolerend laagje kan geen kwaad. Zorg ook hier voor een goede afvoer van water. Door de potten in een groep bij elkaar te zetten creëer je een microklimaat waarin de kans op bevriezing kleiner wordt. In tuincentra is voor iedere smaak iets te vinden, in alle denkbare afmetingen.
Gebruik goede potgrond en laat aan de bovenkant twee centimeter van de pot vrij, om het water geven te vergemakkelijken. Want daar wil je niet te lang over doen, als het buiten 5°C is!
En dan komt het leukste deel: het kiezen van de planten. In grote bakken, zoals bijvoorbeeld de metselemmers en speciekuipen, kunnen kleine boompjes op stam, maar ook struiken, jaren blijven staan. Denk aan hulst, buxus, taxus, conifeer, liguster, skimmia, rhododendron, klimop, laurier, euonymus (kardinaalshoed of -muts). Hiermee zijn niet alleen op het terras, maar ook in de tuin, leuke groepjes te maken. Je kunt verschillende soorten combineren, maar ook haagjes of blokken uitproberen in één soort. Zolang ze in bakken staan is alles mogelijk.
Bergenia in plastic potten in stenen vazen
Ook met vaste planten kun je naar hartenlust experimenteren. Bergenia (schoenlappersplant) met zijn grote blad is een goede keus voor vrijwel alle standplaatsen, maar ook het fijne smalle blad van Ophiopogon, zwart, is heel geschikt. Leuk te combineren met de diverse tinten van Heuchera’s, die ook de hele winter hun blad houden. Groenblijvende varens als Asplenium scolopendrium (tongvaren), Cyrtomium (ijzervaren), Polystichum en niet te vergeten Polypodium vulgare (eikvaren), kunnen beschaduwde plekken opfleuren. Dat is weer eens iets anders, op het terras. Ook heel mooi voor een witte muur. Of misschien toch juist voor een zwarte wand?! Hoge grassen, maar ook bamboes, zijn goed voor dramatische effecten en tegelijk, in hun potten, binnen de perken te houden. Eventueel kunnen de potten verzwaard worden (trottoirtegel onderin) om omwaaien te voorkomen. Echt groenblijvende grassen zijn er bijna niet; hun sierwaarde ligt vooral in de textuur van het blad en bij sommige in de halmen. Calamagrostis brachytricha (diamantgras) is heel mooi.
En dan de aankleding van de tuintafel(s). Wat te denken van verschillende potjes, waarin je de potgrond ‘boetseert’ tot een halve bol, waar je vervolgens mos op drukt. Liefst niet uit het bos, maar uit een vergeten hoekje in de tuin! Goed water geven. Een sobere compositie en juist daardoor heel mooi. Tijdens de kerstdagen goed aan te vullen met rode appeltjes. Asarum (mansoor) kan ook in een pot of schaal. Kies dan wel A. europeum, met frisgroen glanzend blad.
En als we dan tóch bezig zijn: plant voorjaarsbolletjes in een wijde schaal, model Arena, en dek ze af met een simpel grasmatje. Voor meer vertier kun je er nog een appeltje op leggen: welke merel neemt de eerste aftrap?!
Veel verpotplezier deze maand!

September 2009