vrijdag 10 februari 2012

FEBRUARI/MAART

TUINKALENDER

Maart 2005: óók in 2012?

FEBRUARI/MAART

 Voorlopig zit de vorst nog in de grond; daar is dus niets aan te doen, aan de grond.

 Maar het kan verkeren, dus maak gerust al plannen.

 Zaai binnen vóór - zie het artikel Heggenmussen ‘Snert of slasoep’.



 Zodra het gaat dooien de potplanten direct water geven.
 Ruim de schuur op, als het niet al te koud is, en noteer wat er aangevuld moet worden: potgrond, compost, mest, gereedschap.
 Laat alsnog de grasmaaier slijpen: binnen afzienbare tijd kan er weer gemaaid worden.
 Geef binnen overwinterende kuipplanten geleidelijk iets meer water.

 Blijf de vogels voeren en maak de nestkasten alvast schoon.
 Blijf je vooral verheugen op het komende voorjaar!




Maarts viooltje!



Februari 2012

SNERT OF SLASOEP?

Heggenmussen

Éven leek het er op: een winter zonder schaatskoorts, met een geruisloze overgang naar de lente. In de vroege ochtend van 29 januari klonk er buiten al een vrolijk voorjaarsconcert van vogels en in de sloot zaten de woerden elkaar achterna: wie zou er met die mooie eend aan de haal gaan? Zelf was ik vast begonnen met het wegknippen van geknakte stengels: veurjoar in de kop! Ik fantaseerde zelfs al over de slasoorten die ik zou gaan zaaien, voor een lekkere slasoep! En toen begon het alsnog te vriezen, op de valreep van de winter.

Thermometer binnen:
4 februari 2012
Thermometer buiten:
rododendron, 4 februari 2012




















Maar goed ook, want na alle nattigheid van de afgelopen maanden heeft een beetje vorst beslist ook goede kanten. Fruittelers zijn blij met een temperatuur van -2°C tot -7°C omdat de fruitbomen daarmee in winterrust komen. Ongedierte legt het loodje (ook in onze tuinen) en de natte grond wordt weer beloopbaar, zodat bomen en struiken gesnoeid kunnen worden. De spruitjes smaken lekker zoet, nu het zetmeel onder invloed van de kou wordt omgezet in suikers. En eindelijk heeft het nut: die lelijke winterbanden onder de auto. Wat schaatsen betreft: dit is hét moment om ze op Marktplaats te zetten of er een paar aan te schaffen! Muts op, sjaal om en wanten aan om een frisse neus te halen; goed voor de weerstand. En laat die slasoep nog maar even zitten, want we eten snert.


In het midden: voorgezaaide pluksla, in juli 2011 al flink 'geplukt'! 

De verstokte tuinier heeft ondertussen niets te klagen, want er is genoeg te doen om  goed beslagen ten ijs te komen, als het straks echt lente is. Na de ijspret wacht ons voor de rest van het jaar een slechte economie en breken er in de tuin gouden tijden aan voor de nutsgewassen. Met de invoering van de moestuinbakken is het telen van groente binnen ieders bereik gekomen, tot op het balkon. Kakelverse groente, onbespoten, op elk moment van de dag binnen handbereik, dat geeft een enorme voldoening! Kinderen leren spelenderwijs waar de radijsjes vandaan komen en telen hun eigen aardbeien: doordragers! Veel groenten kunnen ter plekke gezaaid worden, buiten. Wie over een koude bak beschikt (een bak met een ruit als deksel) kan daar vanaf eind februari al in zaaien. Bijvoorbeeld radijs, sla, spinazie (neem het snelgroeiende ras ‘Breedblad Scherpzaad’).

Zodra in februari de vorst uit de grond is, moet er in de moestuin opgeruimd worden. Verwijder resten van planten, maar ook de plantenwortels, om de kans op ziekten te verkleinen. Zo nodig kan de grond gespit worden, waarbij meteen compost en (organische) mest met de grond vermengd wordt. Aan kleigrond kan ook nog zand toegevoegd worden, om de doorlaatbaarheid te verbeteren. Na het spitten egaliseer je de grond met de achterkant van de hark. Nu kun je plastic tunnels over de moestuinbedden heenzetten, zodat de grond sneller opwarmt. Dan gauw naar binnen om zelf op te warmen en alvast wat vóór te zaaien.

Vóórverwarming
Voorgeweekte erwtenzaden! Erwten zijn goed bestand tegen een koel klimaat. Na het uitplanten moeten ze wel met vliesdoek beschermd worden tegen muizen en 
vogels, tot ze zo’n 25 cm hoog zijn. Als de erwten oogstbaar zijn niet te lang wachten, omdat anders de vogels je alsnog vóór zijn. Erwten kunnen ook ingevroren worden: tot je weer aan snert toe bent. De wortels van deze planten hebben knobbeltjes die stikstof uit de lucht vasthouden. Na de oogst laat je ze daarom in de grond zitten, zodat de stikstof vrijkomt voor een volgend gewas. Kool bijvoorbeeld. Ook binnen voor te zaaien: tuinbonen. Die kiemen al bij 10-15°C en kunnen eind maart, begin april buiten geplant worden. Laat de zaden van aubergines kiemen bij een temperatuur van 20-25°C, op de vensterbank boven de verwarming. Aubergines zijn echte zonaanbidders, dus pas eind mei mogen ze buiten uitgeplant worden. Pepertjes en paprika’s zijn ook van die koukleumpjes. Zaai ze bij een
temperatuur van 23-25°C en breng ze naar buiten als het echt lekker warm is.

Maar: het oog is groter dan de maag! Dat betekent: meer opscheppen dan je op kunt. Voor je het weet barst je moestuin uit zijn voegen, dus zaai niet teveel groenten vóór. Dan is er ook nog ruimte op de vensterbank voor zomerbloemen. Je kunt vaste planten zaaien, maar die hebben we meestal al genoeg. Eenjarigen zijn handig om kleuraccenten aan te brengen of gaatjes, en natuurlijk ook potten, te vullen.

Cobaea scandens, klokwinde, verkleurt
al een beetje naar violetblauw
Een mooie klimmer met grote opvallende bloemen, violetblauw of wit, is de klokwinde, Cobaea scandens. Aanvankelijk hebben de bloemen een groenwitte kleur. In februari binnen in potten voorzaaien bij een temperatuur van 15-20°C. Duw de zaden verticaal in de grond. Klokwinde is in ons klimaat niet winterhard, maar kan wel als kuipplant binnen overwinteren. Deze klimplant bloeit van juli tot oktober en kan meer dan drie meter hoog worden.

Groot zijn ze, de bloemen van de
Cobaea scandens, klokwinde
Een klimmer die hier wel wat op lijkt, is de dagbloem, Ipomoea. In februari de zaden twee dagen laten weken in lauw water (boven de verwarming) en laten kiemen bij een temperatuur van 18-28°C. Eind mei kunnen de planten naar buiten, in hun eigen pot. Niet verplanten dus. Eventueel als kuipplant laten overwinteren.

Vrolijk geel is de kanariekers, Tropaeolum peregrinum. Tot maart binnen in potten voorzaaien met twee tot drie zaden bij elkaar. Laat de zaden in het donker kiemen bij een temperatuur van 15-20°C. Half mei, als het niet meer vriest, kunnen ze naar buiten. Niet uitdunnen!

De tabakken zijn ook de moeite waard. Alle soorten van Nicotiana kunnen vanaf midden februari binnen gezaaid worden. Laten kiemen bij een temperatuur van 20-22°C en daarna koeler zetten, tot de planten eind mei naar buiten kunnen. Na tien weken zullen ze bloeien.
Cosmos bipinnatus
Cosmos bipinnatus, (cosmea), Cleome hassleriana, (kattensnor), papavers en nog heel veel andere soorten geven ook voorpret als we ze voorzaaien, terwijl de tuin, verstijfd van kou, nog even op ons moet wachten.

Wie wil er nog een kommetje snert?!


Februari 2012

KENNIS VAN NU

In míjn tuin …

... is er werk aan de winkel. Een januaristorm heeft een zwakke plek blootgelegd in de omheining van onze achtertuin. In eerste instantie besluit ik de overhellende schutting, zwaarbeladen met klimop, te negeren. We hebben zoiets al eens eerder meegemaakt en dat werd een heel gedoe - daar heb ik nu even helemaal geen zin in. En mijn man merkt het toch niet. Sinds hij een nieuwe fiets heeft, verlaat hij ons pand via de voordeur, lopend, uit angst dat zijn juweel gestolen wordt.

In een V-vorm hangt de schutting naar voren
Zelf ga ik wél achterom met mijn gedateerde tweewieler en nu blijkt de doorloop toch wat krapper. Stel je voor dat er straks nog méér omwaait! Uiteindelijk breng ik de boodschap toch maar over. Er worden per omgaande palen opgehaald met bijpassende paalhouders. Mijn man wil ter plaatse de klimop weghalen; precies waar ik bang voor was. Maar dat laat ik niet gebeuren! Het uitzicht moet wel intact blijven. Dus ook zijn tweede voorstel, de palen vóór de klimop, wordt afgewezen. Nee, ze moeten door de klimop heen, zo dicht mogelijk tegen de schutting aan: alsof er niets gebeurd is. En zwart geverfd graag. De vorst onderbreekt tenslotte ons gehakketak, dus het laatste woord hierover is nog niet gezegd.

In de sneeuw is de knik in de schutting nog beter te zien!
Met de kennis van nu had ik dertig jaar geleden de plaatsing van die schutting wel heel anders willen hebben: staanders van metaal in plaats van hout en natuurlijk ook metalen schermen in plaats van de simpele vlechtschermpjes, die het binnen afzienbare tijd ook wel zullen begeven. Maar ja, je had niks, in de jaren zeventig, op het gebied van duurzaamheid. En het jaar 2000, laat staan 2012, was toen voor ons nog onmetelijk ver weg: wie dan leeft, wie dan zorgt.

Scilla, sterhyacint
Maar toch, met de kennis van nu had ik toen kunnen kiezen voor een krentenboompje in plaats van de berkentak, die nu als BOOM de voortuin domineert. Voor tijdloos grind in plaats van grindtegels. En voor een vlonder met smálle kiertjes, waar geen gebaksvorkjes doorheen vallen. Geen woekerende sterhyacinten. Stalen tuinmeubelen, waarvan alleen de kussens vervangen hoeven te worden. En in plaats van liguster een taxushaag. Snoeien: slechts één keer per jaar.

Mijn schoondochter heeft mijn hulp gevraagd bij de inrichting van een nieuwe tuin. Ze rekent op mijn kennis van nu, voor de metamorfose van een stuk omgespit land. O ja, dat wordt vast een leuke tuin, maar met mijn kennis van nu weet ik al: géén tuin anno 2042!

Februari 2012