vrijdag 8 februari 2013

NIEUWE ARTIKELEN


NIEUWE ARTIKELEN VERSCHIJNEN
OP 8 MAART 2013!




Een van de eerste lentebloeiers:
laat de sneeuwklokken maar luiden!



Op 8 februari 2013, om 0.20 uur, luidden ze in mijn tuin in Ten Boer op de golven van een aardbeving.
Minister Kamp, economische zaken, "...neemt het risico", wij Groningers lópen het.



VORST

Prins Willem Alexander Tulp
                 foto: ligthartbloembollen
In míjn tuin …


... regende eind januari de sneeuw als voor de zon weg en wat was ik daar blij mee! Ik gun ieder zijn winterpret en van een bevroren plas water met schaatstaferelen word ik, in een verwarmd vervoermiddel, ook vrolijk, maar voor mij gaat er niets boven ontluikend groen nu.

Een akeleitje!
Op 29 januari ontdekte ik de eerste blaadjes van een akelei, ongeschonden door de vorst; daar wordt dit mens gelukkig van! Tegelijkertijd registreer ik tuinklussen waarvan tuin en tuinier enorm zullen opknappen en ik bedenk ter plekke een goede volgorde om het aan te pakken. Het heeft hard gewaaid en overal liggen takken: die zal ik eerst maar eens verzamelen. En ondertussen kijken naar de sneeuwklokjes die uitlopen, de frisgroene jonge irisblaadjes en o, wat veel knoppen in de rododendron! Het grote blad van de kerstrozen, Helleborus, kan ook weg: klus nummer twee.

Kleine rododendron, fijn
 veel knoppen
Sedum 'Jahrrundfreude'!
Maar het afknippen van Sedum ‘Herbstfreude’ stel ik nog even uit. Wat mij betreft wordt deze plant herdoopt tot Sedum ‘Jahrrundfreude’: nog steeds staan de gedroogde bloemschermen overeind, terwijl de nieuwe rozetjes alweer te zien zijn. Prachtplant!
Tussen de klussen door moeten we meer koffie gaan drinken, zodat er meer koffiedik beschikbaar komt om katten uit de tuin te weren. Deze winter wilde er een per se in het vogelhokje, dat tweeënhalve meter boven de grond aan de muur hangt. Diameter van de ingang: 3,2 cm. Wat dénkt zo’n kat nou eigenlijk?!
Klus nummer drie is het verspreiden van compost, maar dat kan pas als de vorst uit de grond is.

Over vorst gesproken! Onze koningin wordt op 30 april weer prinses! We hebben nog tijd om de troonsafstand ook in onze tuin te memoreren met Crocus chrysanthus ‘Prinses Beatrix’ en Tulipa ‘Princess Beatrix’, als deze bolgewassen tenminste nog in bloei geleverd kunnen worden door een slimme bollenkweker! Anders wordt het een hortensia, Hydrangea ‘Prinses Beatrix’ of Asclepias Beatrix, een oranjebloeiende zijdeplant. In de collectie van het Rijksherbarium (RU Leiden) bevindt zich het Beatrix-mosklokje (Galerina beatricis), een paddenstoeltje. Maar dat is natuurlijk alleen om er daar naar te kijken. Gezien bij Tuinland: vogelmelk, Ornithogalum, in oranje! Die heb ik laten staan, want vogelmelk, mélk, is wit!


En in geval van nood hebben
 we altijd de afrikaantjes nog!
Misschien is de Prins Willem-Alexander tulp wel bloeiend verkrijgbaar: volgens zijn kweker “... in de loop der jaren zeer sterk en voortreffelijk houdbaar gebleken, zowel in de tuin als op de vaas.” (Aldus de website van het Koninklijk Huis.)
Díe wil ik! Een ‘Oranje Boven’-tulp in mijn tuin!

Februari 2013

BOOM VAN HET JAAR 2013: KONINGSLINDE!


Heggenmussen

Oranje boven!

De Cultuurgroep voor park-, bos- en laanbomen heeft de verkiezing van de boom van het jaar overgenomen van de organisatie Plant Publicity Holland, die per 31 december 2012 is gestopt als promotor in de Nederlandse boomkwekerijsector. En ze zijn eruit! Boom van het jaar 2013 is geworden: de Koningslinde, Tilia europaea ‘Pallida’! Al eerder, in 2000, werd de Koningslinde uitverkoren, maar de op handen zijnde troonswisseling kon wel eens de doorslag gegeven hebben.

De Koningslinde is zeer verbonden met ons koningshuis. Traditiegetrouw worden er lindes geplant bij kroningen, maar ook bij andere feestelijke gelegenheden in het huis van Oranje.
In 1898 werd Wilhelmina gekroond tot koningin en de linde die bij die gelegenheid in het dorp Vijfhuizen, gemeente Haarlemmermeer werd aangeplant, is de oudste linde in deze gemeente. Maar er komt versterking: alle zesentwintig dorpen en kernen hier krijgen een Tilia ‘Pallida’ om de inhuldiging van Koning Willem Alexander te vieren. In Hoofddorp, dat ook deel uitmaakt van Haarlemmermeer, staat sinds 2003 de Amaliaboom, uiteraard een Koningslinde.
Uit 1909, het geboortejaar van onze vorige koningin, dateert de ‘Julianalinde’. Ook bij de geboorte van onze huidige koningin in 1938 werd de boom volop aangeplant: ‘Beatrixlinde’.
In het Brabantse Alphen stond op de speelplaats van een lagere school een Wilhelminaboom. Ter gelegenheid van het huwelijk van Juliana en Bernhard werden er in 1937 twee lindes bijgeplant: de Juliana- en de Bernhardboom. Maar de school werd gesloopt, de speelplaats verlegd en de bomen Juliana en Bernhard verdwenen in de houtversnipperaar. Kennelijk is men daar toch van geschrokken, want sindsdien is de Wilhelminaboom beschermd.

Al bij de Kelten en de Germanen was de linde bijzonder: een heilige boom, bewoond door de godin Freya. De geest van de linde zou huizen, bronnen en kerken beschermen. Met een lindetak verlichtte men tandpijn bij kinderen. Onder deze boom, symbool voor liefde en trouw, werden ook huwelijken gesloten. Daarbij werden de duimen van het bruidspaar tegen de schors van de boom geduwd. Of het hielp? De lindeboom verwijst ook naar voorbije liefde.

In Sambeek staat een indrukwekkende linde, waarvan men denkt dat het de oudste is in ons land. Omdat de boom van binnen hol is, kunnen de jaarringen niet meer geteld worden. Sommigen schatten zijn leeftijd op wel duizend jaar, maar deskundigen houden het op vier- tot vijfhonderd jaar. Met zijn omvang van bijna acht meter is het in ieder geval wel de dikste linde van Nederland. Óók heel oud is een linde in Bergen, die geplant werd in 1643. We hebben een lange geschiedenis met de lindeboom.

De Tilia europaea is ontstaan uit een kruising van twee inheemse lindesoorten, de grootbladige Zomerlinde (Tilia platyphyllos) en de kleinbladige Winterlinde (Tilia cordata). Hollandse boomkwekers hebben deze kruising vanaf de zeventiende eeuw gekweekt en één van de hybriden was de Koningslinde.

Wie de inhuldiging van koning Willem-Alexander ook wil vieren met de aanplant van een Koningslinde, moet eerst nog even verder lezen. Want er zijn mitsen en maren!




Uiteindelijk bereikt de boom een hoogte van twintig tot vijfendertig meter. Zijn stam is recht,  statig, met schuin opgaande takken. De Koningslinde heeft een krachtige groeiwijze. Hij draagt dan ook een vorstelijke kroon: breed piramidaal. Solitair komt hij goed uit. Een beetje als bij een echte majesteit. Schors en takken zijn na verloop van tijd mooi grijs gegroefd met twijgen die aanvankelijk geelbruin zijn, maar al gauw verkleuren naar opvallend bruinrood, net als de bladknoppen. De bladeren zijn hartvormig, niet helemaal symmetrisch en lichtgroen van kleur. De onderkant is geelgroen. In juni-juli bloeit de boom met tuilen geelwitte geurende bloemen. Ze bevatten veel honing en er komen dan ook veel bijtjes op af. Daarnaast vliegen honingbijen op harsachtige stoffen in de linde, die ze gebruiken als grondstof voor propolis. De propolis heeft een desinfecterende werking en de honingbijen dichten er spleten en kieren mee af. Ook krijgen alle broedcellen een vliesdun laagje propolis. Elke imker een linde!
De vruchtjes van de linde hangen in kleine trosjes bij elkaar. Alle grondsoorten zijn geschikt en de boom is ook goed windbestendig. Snoeien is niet direct nodig, maar de boom verdraagt het wel: zie de leilindes.
In het voorjaar loopt de ‘Pallida’ eerder uit dan de soort, Tilia europaea. Maar hij verliest zijn blad ook eerder. Dat begint al direct na de langste dag. Op een mooie herfstkleur hoef je dus niet te rekenen.

Waar je wél rekening mee moet houden is de aantrekkelijkheid van de boom voor luizen. In de zomer gaan de bladeren glanzen: van de honingdauw die luizen afscheiden. Honingdauw is een voedingsbodem voor schimmels als roetdauw. Dat druipt van de bladeren op alles wat eronder staat: de auto, de tuinmeubels, planten. Alles onder de zwarte vlekken.

Gelukkig is er een oplossing bedacht door een slimme boomkweker: de Tilia henryana var. subglabra, veredeld op de Koningslinde en, heel belangrijk, ‘niet-druipend’! Met vooruitziende blik zijn er voldoende van deze schone lindes opgekweekt. Nieuwe koning, nieuwe boom! Alle gemeenten in Nederland kunnen een druipvrije lindeboom bestellen, mét of zonder sierhek.
Misschien moet Haarlemmermeer zich nog eens bedenken ...

Februari 2013



FEBRUARI/MAART


TUINKALENDER


Nog heel vroeg in maart lopen de vaste planten al uit: vanaf nu gaat het hard! Maar:

 De winter is nog niet voorbij - loop niet te hard van stapel in de tuin!
Ha! Hier staat een akelei!

 Kijken kan geen kwaad, dan weet je weer waar alles staat.

 Geef de overwinteraars binnen geleidelijk wat meer water.

 In maart kan er binnen gezaaid worden. Eenjarigen, maar ook groenten.

 Siertabak (Nicotiana), leeuwenbek (Anthirrhinum) en 
pronkerwt (Lathyrus) kun je zelfs 
Nicotiana langsdorffii
in februari al binnen zaaien.



Eenjarige lathyrus 













 Houd bij de keuze rekening met de beschikbare ruimte voor een periode van twee tot drie maanden!

 Laatbloeiende clematis kan al teruggesnoeid worden, tot op zo’n 20 cm.

 Controleer de steunpalen bij pas geplante bomen: het stormt nog wel eens. Trap de grond goed aan.

 Bewerk de grond in de moestuin: spitten en bemesten!

 Laat wat pootaardappelen kiemen op een koele maar vorstvrije lichte plek. Vroege rassen kunnen dan in maart gepoot worden.

 Haal bloeiende bollen in huis, als je niet meer kunt wachten. Ze staan ervoor!


Februari 2013