ZOMERTIJD ...

Heggenmussen

Maart was zo vriendelijk ons alvast een voorproefje te geven van de komende zomer - of was het toch weer een signaal van de opwarming van de aarde? Op 31 maart liep in De Bilt de temperatuur op tot 21,8°C en daarmee werd het de warmste 31 maart ooit daar gemeten. En wie schetst onze verbazing: de stad Groningen haalde de 23°C. Zonder enthousiast uitroepteken, want het is natuurlijk in de eerste plaats een meetbaar signaal van de opwarming van de aarde en dat baart zorgen. Onze tuinen, maar ook bezoekerstuinen, varen ondertussen wél bij ruim voldoende nattigheid en hogere temperaturen.

Hortus Haren

2017 is het Jaar van de Botanische Tuinen, waartoe ook de Hortus in Haren behoort. Vanaf 1 januari 2019 versmelten Groningen, Ten Boer en Haren tot één gemeente en dan kunnen alle betrokken inwoners dus zeggen: “Wij hebben een prachtige botanische tuin in onze gemeente!” Dat klinkt een stuk dichterbij, maar toch zou ik een bezoek aan deze Hortus niet uitstellen tot 2019. Want van 22 april tot en met 22 augustus dit jaar is in alle botanische tuinen in Nederland de tentoonstelling ‘Kroonjuwelen’ te bezoeken, met extra aandacht voor de meest bijzondere, vreemde en met uitsterven bedreigde plantensoorten.

Hortus Haren

Een botanische tuin is ingericht met de originele wilde soorten van planten, struiken en bomen. We kunnen er dus de voorouders zien van onze gecultiveerde tuinplanten. De Hortus Haren danken we aan Henricus Munting (1583) die zich, na jarenlang rondreizen door Europa, in 1626 als arts en apotheker vestigde in Groningen. Van de vele vrienden die hij tijdens zijn reizen gemaakt had kreeg hij uit heel Europa planten toegezonden. Dat resulteerde in een bijzondere tuin achter zijn huis in de Groningse Rozenstraat. In 1642 nam de Academie van Groningen Muntings plantentuin over en werd hij zelf benoemd tot provinciaal botanicus met een leeropdracht bij de universiteit. Op 71-jarige leeftijd, in 1654, volgde zijn benoeming tot hoogleraar in de botanie, de eerste hoogleraar plantkunde in ons land.

In 1656, twee jaar voor zijn overlijden, stelden de Staten van Stad en Lande 1200 gulden beschikbaar voor de bouw van een verwarmde kas. Toen heette dat een ‘reconditorium’ ofwel  ‘orangerie’. De bloei van de Agave in die kas in 1675 heeft Henricus Munting niet meer meegemaakt. Dat genoegen viel te beurt aan zijn zoon en opvolger, Abraham Munting.

Uiteindelijk werd in de 20^e eeuw de gehele ‘Munting-collectie’ verhuisd naar de Hortus in Haren. Daar is nu ook de ‘Laarmantuin’ te vinden: bijna drie hectare ‘wilde plantentuin’!

Domies Toen

Inmiddels beschikt Nederland over een 24-tal botanische tuinen, die zich opwerpen als ‘… hoeders en poortwachters van de biodiversiteit.’ Behalve de Harense Hortus zijn er in het noorden nóg twee te vinden: ‘Domies Toen’ in Pieterburen en ‘De Kruidhof’ in het Friese Buitenpost.

‘Domies Toen’ is een van de kleinste botanische tuinen, maar, weet ik uit jarenlange bezoekerservaring, absoluut een aanrader voor een inspirerend bezoek. Al in 1881 is er een ‘slingertoen’ aangelegd in Engelse landschapsstijl en zijn museumstatus dankt ‘Domies Toen’ aan de collectie stinzenplanten die hier verzameld zijn. De tuin is het gehele jaar toegankelijk en vanaf half april is ook de theeschenkerij weer in bedrijf. Dus op naar Pieterburen als je niet wilt ‘Wadlopen’, maar wél ‘wat lopen’ in een mooie en inspirerende omgeving!

In Friesland is een bezoek aan ‘De Kruidhof’ in Buitenpost, vlák over de grens!, een van de leukste uitstapjes die ik kan bedenken: een mooie bestemming in de ‘zomertijd’!

April 2017